مناسک حج دری وانگلیسی

قرآن وسائینس

سا ئینس گواه حقیقت قرآن مجید شده متن رامطالعه

«راهنمای انجام منا سک حج »

آمید که همه وخصوصأ خواهران وبرادران خارج از وطن که امکانات زیاددارند ،این نعمت نایاب حج را انجام دهندکه هم خیر دینی وهم ازچنان مناظر قشنگ است که درهیچ نقطۀ دیگرکرۀ زمین وجودندارد واین تعلیمات یار راه تان می باشد امتحان شرط است .

خوانندۀ گرام اگر شما محتوای تمام آدرسهارا دقیقآ مطالعه ودر زهن می سپارید ، ادای مناسک حج شما بدون کدام کمبود انجام یافته وانشاءالله که اُمید پذیرش آن ازجانب خداوند «ج » مُیسر خواهد بود .

آمید وارم مطالعۀ عناوین حج را به جوانان ونوجوانان توصیه وازیک طرف آنهارافکرأ برای دیدار خانۀ خداوند«ج » حاضر واُمید وار نموده وازجانب دیگرشما هم خوشنودی الله «ج» رانصیب گردید.

آدرس هارا کلک نمائید :

آدرس اول : ـــ آموزش حج و عمره.

آدرس دوم : ــ رهنمای مناسک حج به زبان انگلیسی .

آدرس سوم : ـــ آیا ت مبارک قرآن مجید باترجمه وتفسیرزبان دری راجع به حج .

آ درس چهارم :ــــ مجموعۀ احادیث « صحیح البخاری » راجع به حج به زبان دری.ر

آ درس پنجم :ــــ شرح الفبائی نام های نقاط ومحلات مقدس درمکةالمکرمه ومدینةالمنوره .

آدرس ششم : ــــ شرح تصویری اماکن مقد س کعبة المکرمه .

آدرس هفتم: ـــ شرح تصویری اماکن مقد س مدینةالمنوره .

آدرس هشتم : ـــ شرح مساجد درکعبةالمکرمه ، مدینة المنوره .

آدرس نهم : ـــ بهترین تصاویراز یادگارهای جنس ومال حضرت پیغمبر خدا (ص).

آدرس دهم : ـــ بهترین تصاویر از محلات مقدس .

آدرس یاز دهم : ـــ بخش عملی ادای مناسک حج .

آدرس دوازدهم : ـــ

آدرس سیزدهم : ـــ

....................

مقدمه : خوانندگان عزیز سلام !

ازآنجا که هدف از ادای فریضۀ حج ، درعمل پیاده کردن یک رکن اسلام است از جانب دیگربا ادای فریضۀ حج به خاطره های زندگی حضرت ابراهیم «ع» و حضرت محمد پیغمبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم ) ، اعضای فامیل و اصحاب گرامی آن حضرت آشنا شده وبه قدم پاهای مبارک شان ، گام های خویش رامانده وتعهد می سپاریم که اصلاح اخلاق فردی واجتماعی خویشتن را مطابق سعی وتلاش و خاطره های اوشان عیار ساخته وامید وار رضائیت وخوشنو دی خداوند گردیده باشیم .اما برای بر آورده شدن این مرام پاک باید از نام ها ومحلات زندگی وعبادت آنها معلو مات مقدماتی قبلی داشته باشیم که درغیر آن دریک چندروز محدو دیکه آنجا می باشیم ،هرکس مشغول کار خود است ومعلم یا رهنمای که « اگر باشد » مطابق آرزوی ما رفتار کند وجود ندارد واین است که با افسوس زیاد بر می گردیم واز دیدنی های خود دیگران را مستفید نه می توانیم.

برای بدست آوردن این مرام پاک اُمیدوارم مُقدمۀ هذا علاقه مندی زیاد شما را در فراگرفتن یا آموختن نه تنها مجموعۀ از شعایر« علامات ونشانه ها » ی گردد که راجع به چگونگی اداکردن حج درآیات قرآن مجید واحادیث نبوی (ص) بشارت داده شده ،کهمک نماید ، بلکه شمامحلات وخا طره های حیات وزندگی حضرت محمد پیغمبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم ) را درمکۀ شریف وهم در مدینةالمنوره را باچشم ودل ملاحظه ونمونه مثال زندگی بعدی خودها قرار می دهید .

خواهران وبرادران که تا حال موفق به حج بیت الله نه شده ، چون بالفعل آن محلات راقبلأ نه دیده وبه نام آنها آشنائی ندارد نه می توانند از آن نقاط واز آن محلات مقدس زیارت کرده وزیادترخوشنود گردند.من هم این تجربۀ تلخ را آن زمان حس کردم که برای ادای فریضۀ حج درمکةالمکرمه ومدینةالمنوره بودم ونسبت نداشتن معلومات قبلی نه توانستم به آرزوهای عمیق تر که همانا زیارت محل تولد وحیات نه تنها حضرت محمد پیغمبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم ) بلکه از فامیل آن جناب وصحابۀ گرام باشد، موفق نه شدم .این علت بود که به منظور استفادۀ برادران وخواهران خود که از یک طرف به زبان عربی بلدیت ندارند وثانیأ امکانات دیدن بالفعل فوتوهای اماکن مقدس برا شان میسر نه خواهد بود، به این تلاش گردیدم که برای رفع این مشکل ، این مقدمه را تهیه وهم تمام امکانات را درتحت آدرس های فوق حاضر سازم امیدوارم مفید واقع شده وسبب خوشنودی خداوند«ج» گردد. وازشما خواننده های عزیز تمنی دارم تا هریک از عناوین را که هم تشریح دارد وهم بافوتوها مزین است دقیقأ مطالعه و معلو مات آن را به فرزندان شان که اُمید رفتن به خانۀ خداوند «ج» دروجودشَان زیاداست ، ازهمین حالا بدهید.من یقین کامل دارم که آنهاازهمان نوجوانی اشتیاق دیدار خانۀ خداوند «ج» راپیدا کرده و درزمان زیارت خانۀ خداوند «ج»، این خدمت شمارا به یاد آورده واز صمیم قلب شما را دُعا نمایند .وحالا به اصل مطلب می گذریم :

برای رسیدن به هدف مطلوب به شرح مواد آتی می پردازیم :

1 ) چرا کعبةالمکرمه درشهر مکه است ونه درجای دیگر ؟

2 ) اولین اعمارخانۀ کعبه درکدام زمان واز طرف که صورت گرفت؟

3 ) اعتبار ازاعمار مجدد خانۀ کعبه ازطرف ابراهیم «ع» وحضرت اسماعیل «ع» تا فتح مکه از طرف حضرت محمد پیغمبر خدا (ص) که مدت اضافه از 1500سال را دربرداشت کدام حوادث ووقایع بالای خانۀ کعبه تحمیل شد .؟

4 ) بعد از فتح مکه به دست حضرت محمد پیغمبر خدا (ص) کدام شعایر « علامات ونشانه ها » درقرآن مجید واحادیث نبوی (ص) راجع به ادای فریضۀ حج بشارت داده شده ؟

باشرح چهار مادۀ فوق به هدفی می رسیم که منظور ازآن تشویق دوست داران ادای فریضۀ حج به فراگرفتن مکمل همه احکام و تعلیماتی است که چگونگی ادای فریضۀ حج را مطابق به احکام قرآن مجید واحادیث نبوی میسر وآسان می سازد .

خواهران وبرادران عزیز افغان ! چون به زبان عربی بلدیت نداریم اولا تمام نامهای نقاط خانۀ کعبۀ شریف ، مسجد نبوی «ص» ، آدرس ووظایف آن محلات مقدس را که تعداد آن از یکصد اضافه است نه می دانیم ولهذا به استثنای کعبۀ شریف ومسجد نبوی «ص» ازدیگر اماکن مقدس که خاطره های زندگی شان بالای روح وروان تاثیر واحساس محبت به آنهارا دروجود مازنده ساخته ودر اصلاح اخلاق فردی واجتماعی خودها، آنهارا نمونه بگیریم ، درما زنده نه می شود.بنأ برای جبران این معلومات های ناقص وبسیار ناکافی که دردیدار وزیارت کردن محلات مقدس وحتی منا سک فریضۀ حج برای من وعدۀ از افغانان وجود داشت ، شرح مفصلی را تحت عناوین فوق جمع نمودم که حالا به شرح آنها می پردازم .

شرح مادۀ اول :

1 ) چرا کعبةالمکرمه درشهر مکه است ونه درجای دیگر ؟

به همه معلوم است که عالم اسلام ولو در هر نقطۀ از خشکۀ جهان باشد ، روهای شان را دروقت نماز خواندن بطرف کعبۀ شریف می گردانند. واین ازراز های خلقت است که کعبۀ شریف درنقطۀ مرکزی تمام خشکه های جهان واقع است ووجود این موقعیت یک وحدت همگانی عالم بشریت را متوجه این نقطۀ مرکزی نموده است.

دكتر حسين كمال الدين احمد ابراهيم كه رئيس بخش هندسۀ مدنى در دانشكده مهندسى دانشگاه رياض و استاد دانشگاههاى قاهره و بغداد است، و صاحب تأليفات و مقالات متعدد علمى مى�باشد، بامشورت و همكارىِ جمعى از دانشمندان مصرى و غير مصرى، طى تحقيق وسيع علمى و فنى در مشخص كردن جهت قبله ، براى مردم جهان اثبات كرد، كه مكه در وسط ربع مسكون كرۀ زمين قرار دارد.

وى در مقدمه مقاله اش مى نويسد: شايان ذكر است كه من پس از آن كه خطوط اوليه اين بحث را ترسيم كردم و جايگاه قاره هاى زمين را بر آن به تصوير كشيدم، به اين نتيجه رسيدم كه شهر مكه مركز دايره اى است كه از همه قاره هاى جهان مى گذرد; به عبارت ديگر قسمت خشكى زمين به صورت منظم در پيرامون كعبه توزيع شده است و بدينسان مكه را مى توان مركز بخش خشكى زمين دانست. این دو نقشه را ملاحظه نمائید ومی بینید که حقیقتأ مکۀ شریف درنقطۀ مرکزی خشکه های جهان قرار دارد.

{{² ²{{ {{² ²{{ {{² ²{{

واین هم معجزۀ علمی قرآن مجید است که می فرماید :

( 42:7)( وَ كَذَلِك أَوْحَيْنَا إِلَيْك قُرْءَاناً عَرَبِيًّا لِّتُنذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَ مَنْ حَوْلهََا وَ تُنذِرَ يَوْمَ الجَْمْع لا رَيْب فِيهِ فَرِيقٌ فى الجَْنَّةِ وَ فَرِيقٌ فى السعِيرِ )

(و اينگونه قرآنى عربى (فصيح و گويا) بر تو وحى كرديم ، تا اُم القرى و كسانى را كه اطراف آن هستند انذار كنى ، و آنها را از روزى كه همه خلائق دور آن روز جمع مى شوند و شك و ترديد در آن نيست بترسانى همان روز كه گروهى در بهشتند و گروهى در آتش)

{{² ²{{ {{² ²{{ {{² ²{{

  كلمه اُم القرى كه يكى از نامهاى مكه است از دو واژه تركيب يافته اُم كه در اصل به معنى اساس و ابتدا و آغاز هر چيزى است ، و مادر را هم به همين جهت اُم مى گويند كه اساس و اصل فرزندان است .
و قـُرى كه جمع قريه به معنى هرگونه آبادى و شهر است ، اعم از شهرهاى بزرگ و كوچك يا روستاها ، و شواهد زيادى نيز در قرآن بر اين معنى وجود دارد .
اكنون ببينيم چرا مكه را ام القرى ناميده اند ؟ ( مادر و اصل همه آباديها ) .
روايات اسلامى تصريح مى كند كه همه زمين نخست زير آب غرق بود و خشكيها تدريجا سر از آب بيرون آوردند ( علم امروز نيز اين معنى را پذيرفته است وما شرح مکمل آن را درتحت عنوان نمبر 34شکر مربوط به عنوان اخلاق فاضله آورده ئیم ملاحظه کنید ) .
اين روايات مى گويد : نخستين نقطه اى كه از زير آب سر برآورد كعبه بود ، و سپس خشكيهاى زمين از كنار آن گسترش يافت كه از آن به عنوان دحو الارض ( گسترش زمين ) ياد شده است با توجه به اين تاريخچه روشن مى شود كه مكه اصل و اساس و آغاز همه آباديهاى روى زمين است ، بنا بر اين هر گاه گفته شود ام القرى و من حولها پيداست كه تمام مردم روى زمين را شامل مى شود .
     از اين گذشته مى دانيم اسلام تدريجا گسترش يافت : پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلّم) نخست مامور بود بستگان نزديك خود را انذار كند ، سپس در مرحله دوم پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلّم)   مامور شد ملت عرب را تبليغ و انذار كند ، هنگامى كه پايه هاى اسلام در ميان اين قوم قوى و مستحكم شد پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلّم) ماموريت گسترده ترى يافت ، و مامور انذار جهانيان شد ،و به خاطر همين ماموريت بود كه پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلّم) نامه به سران بزرگ جهان آن روز درخارج ازجزيره  عربستان نوشت ، و كسراها و قيصرها و نجاشيها را به اسلام دعوت كرد و نيز بر اساس همين خط و برنامه بود كه پيروانش براى تبليغ اسلام بعد از او به همه جهان گام نهادند ، و تعاليم اسلام را در دنيا منتشر ساختند .

آرى، خداوند مكه را برگزيد تا مُـقرّ خانه محترم او باشد و رسالت آسمانى از آنجا نشأت گيرد; زيرا مكه مركز دايره است و چنين موقعيتى ايجاب مى�كند كه كانون دعوتى باشد كه همه جهان را در برگيرد و با همه ملّتها سخن بگويد و آن دعوت خاتم انبيا است كه براى عموم بشريت مبعوث شده است.

مكه سرچشمه فيوضات براى تشنهكامان حقيقت و كعبه علم هدايت براى سالكان الى الله است. علاوه بر اين، آنها كه به يك آئين جهانشمول عقيده دارند، بايد يك مركز همگانى وجود داشته باشد تا از دور و نزديك در آن مركز گرد آيند و مسائل دينى، علمى، عملى و مشكلات اجتماعى، سياسى، اقتصادى و نظامى خود را مطرح كنند و براى صيانت از تهاجم بيگانگان، به مشورت و تبادل نظر و تشريك مساعى بپردازند.

به همين دليل است كه خداوند سبحان كعبه را }مَثابَةً لِلنّاسِ وَامْناً {ناميد. «مثابه» يعنى «مرجع و ملجأ» و جايى كه مردم بدان پناه برند و بدانجا باز گشت كنند و در پرتو حريم امن آن به مصالح خود بينديشندقرارداد.

شرح مادۀ دوم : ـــ

2 ) اولین اعمارخانۀ کعبه درکدام زمان واز طرف که صورت گرفت؟

برای آنکه بتوان آن مناسک حج را با اطمینان کامل انجام داده واز آن دونعمت یعنی تکامل اخلاق فردی و ارتقای اخلاق اجتماعی را درخود کسب وبعد از حج کردن درزندگی بالای خود تطبیق کنیم شرط های ذیل نیاز است :

1 ) ازتاریخ واز هدف اعمار کعبةالمکرمه به دست پیغمبران گذشته معلوماتی داشته باشیم.

2 ) ازفشردۀ از خاطره هاو زحمات حضرت ابراهیم (ع) ، حضرت اسماعیل (ع) وبی بی ها جره (رح) که دراعما رمجدد کعبةالکرمه متقبل شدند ودرمقابل چه نعمتی را خداوند«ج» به آنها عنایت فرمود معلوماتی داشته باشیم تا آن خاطره هاو زحمات را درزمان انجام مناسک حج نه تنها به یا د آورد بلکه آن راسرمشق زندگی قرارداد تا ماهم مورد رحمت وعنایت خداوند«ج» قرار گیریم .

3) از آن مراسم جاهلانۀ که مشرکین درطول 2500 سال از تاریخ اعمار کعبةالمکرمه بدست ابراهیم «ع» الی زمان فتح مکةالمکرمه بدست حضرت محمد پیغمبر خدا (ص)درخانۀ کعبه و درانجام طواف کعبه اجرامی نمودند بدانیم تااز تکرار سهوی یا قصدی آن پرهیز کنیم.

مکة المکرمه که در قرآن مجید درسورۀ مبارک :

{{² ²{{ {{² ²{{ {{² ²{{

﴿ (3:96)( إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِينَ ) ﴾

﴿ (3:96)( نخستين خانه‏اي كه براي مردم (و نيايش خداوند) قرار داده شد در سرزمين مكه است كه پر بركت و مايه هدايت جهانيان است. ) ﴾

{{² ²{{ {{² ²{{ {{² ²{{

به نام « بـکه »ذکر شده ازخود نام های دیگری هم داردکه عبارت اند از «اُم القری » « البلدالامین » « المامون » « اُ م رحم » « بیت العتیق » « بیت الاحرام » ، جای امن پاک ومقدسی است که خداوند«ج» بنای خانۀ مقدس یا جایگاه پرستش وعبادت خودرااراده فرمودونام آن کعبةالمکرمه است برای اینکه خاطره های نیک آن زمان را تا امروز زنده نگهداشته باشیم ، نیاز است تا ازتمام تحولات ساختاری وتغیرنام های محلات مقدس فوق باخبر بوده ودردوران انجام مناسک حج از هریک آنها زیارت نموده ویک بار دیگر آن خاطره هارا زنده سازیم .

حج قصد کردن است .. قصد سفر به خانه خدا. حج راستین آهنگ شستن تن و جان است از زنگار پلیدیها و کج راهه‌ها و مطامع بی‌پایان و بی‌سرانجام بشری.

تاریخ آغازبنای کعبةالمکرمه معلوم نیست ولی زمانیکه حضرت آدم «ع » وبی بی هوابعد از 200سال خروج از جنت ، همدیگر را در عرفات وجبل رحمت دیدند ، به اراده وامر خداوند «ج» بنای خانۀ کعبه را گذاشته وسنگ حجرالا اسود را در دیوار آن نهاد. بعد باگذشت مدت مدید که اندازۀ آن معلوم نیست دراثر سیلاب به آن خانۀ مقدس صدمه رسید که با آمدن نوح «ع » تجدید ساختار شد.ازاین هم مدتها گذشت وباز سیلاب ها صدمه را به خانۀ مقدس رساند که در 4000 قبل از امروزحضرت ابراهیم خلیل الله «ع» با همراه فرزندش حضرت اسماعیل «ع» اعما ر مجد دکعبةالمکرمه را بالای تهداب سابق به اتمام رساند.

گذشت سالها وقرن ها خاطره های حضرت ابراهیم «ع» وبی بی حاجره مادرحضرت اسمعیل «ع» رادرتقدیس خانۀ کعبه فراموش نمود ودر عوض خانۀ کعبه محل گذاشتن بتهای اهل کفر عرب واداره وکنترل آن بدست قوم قریش قرارگرفت.

درزمانیکه حضرت محمد (صلی الله علیه وآله وسلم) عمر 25 سال راسپری می نمودند،سیلابی دوعدد دیوار خانۀ کعبه را صدمه رساند وقوم قریش دیواررا مجددأ بلند ودر گذاشتن سنگ حجرالاسود اختلاف نمودند که بعدأ به اتفاق همه ، حضر ت محمد (صلی الله علیه وآله وسلم) را اختیاردادند تا اختلاف رابر اصل نظر خود شان فیصله نمایند. آنحضرت فیصلۀرا پیشنهاد فرمودند که نه تنها اختلاف ازبین رفت بلکه نظر نیک شان ثبت تاریخ اسلام شده وسنگ حجرالاسود به دست مبارک خود شان در محل موجودۀ آن گذاشته شد، یعنی آنحضرت چادری را درزمین هموار وسنگ حجرالاسود را در وسط چادر گذاشته وبه قریش فرمودند که از چهار قبیلۀ قریش چهار نفرنماینده راتعین وچهار کنج چادررا گرفته وتا محل گذاشتن سنگ بلند نمایند ، انها این فیصلۀ نیک راقبول وچهارنفر نمایندۀ شان چادررا تا محل گذاشتن سنگ بلند نمودند.دراین وقت آنحضرت با دست های مبارک شان سنگ را از چادر برداشته وبه جایش دردیوار گذاشتند.

این فیصله واین محل که حضرت محمد پیغمبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) بادست مبارک شان سنگ حجر الاسودراگذاشتند ،همه ساله درزمان حج وهم تاجهان است درخاطره های مسلمانان و حج کنندگان زنده شده وبه آن احترام وبوسه می نمایند .

شرح مادۀ سوم :ـــ

3 ) اعتبار از اعمار مجدد خانۀ کعبه از طرف ابراهیم «ع» وحضرت اسماعیل «ع» تا فتح مکه از طرف حضرت محمد پیغمبر خدا (ص)کدام حوادث ووقایع بالای خانۀ کعبه تحمیل شد ؟

گذشت زمان خاطره های مقدس حضرت ابراهیم «ع» را درطاق فراموشی کشید ودرعوض خانۀ کعبه رامحل نگداری بتها قراردادند وآن اینکه :

از نظر دینی آئین غالب اعراب شبه جزیره پیش از طلوع خورشید اسلام، بت‌پرستی یا پرستش دیگر اشیاء و اجسام طبیعی بود. بتهای آنها ظاهراً به سه عنوان مهم خوانده می‌شده‌اند: انصاب، اوثان و اصنام.

انصاب :ـــ سنگهایی صاف و بی شکل بوده است.

و اوثان :ــــ سنگهایی منقوش و تراشیده شده.

و اصنام :ـــ بت‌هایی از طلا و نقره و چوب .

بدویان که اکثر جمعیت شبه‌جزیرة زمان جاهلیت را تشکیل می دادند، یک سلسله احجار و سنگ‌ها یا دیگر اشیاء و پدیده‌های اطرافشان را به‌عنوان «فتیش» یا« تـُوتُم» می‌پر

ستـید ند و عبادت اصنام و اوثان عقاید دینی آنان را تشکیل می‌داد.
در مکه، اهل هر خانه صاحب بُت خانگی بود. بتخانه‌های متعدد و بت‌های متنوع در سرتاسر جزیرة‌العرب به‌چشم می‌خورد. در کعبه بسیاری از بتهاا از قبایل مختلف و طوایف گوناگون نگهداری می‌شد و مورد پرستش قرار می‌گرفت؛ که معروف‌ترین آنها «هبل» بود. مراسم خاصی نیز در بین مشر کین مکه رایج بود که در مقابل بت هبل صورت می گرفت. بدین صورت که آنها برای فال‌گرفتن و مشورت با هبل در امور زندگی چوبه‌های تیری ساخته بودند و آنها را در برابر بت هبل نگهداری می کردند نام این چوبه‌های تیر «ازلام» بود.این چوبه‌های فال در تعیین سرنوشت مردم حتی تا این حد که فرزند مشکوک به کدام پدر تعلق دارد نیز مؤثر بود. همچنین از ازلام گاه برای قمار‌بازی با شیوة خاص بهره می‌بردند.دراین تیر ها دو ورق نوشته گذاشته بودند. که دریکی کلمۀ « بکن » ودردیگری کلمۀ « نه کن » نوشته بود .اشخاص می آمد وبرای انجام دادن یا ندادن یک عمل ، این نوشته هاراکه سرچپه مانده شده بود بالا می کرد ، اگر دران کلمۀ « بکن » بود او به اعتقاد بت ، آن عمل را انجام می داد واگر کلمۀ « نه کن » بود از انجام دادن آن دست بر می داشت . دامنۀ بت پرستی مشرکان تا آن حد گسترده بود که بتهایی به صورت‌های انسان و جن و گیاه و فرشته و… ساخته بودند.
از دیگر بت‌های معروف جزیرة‌العرب:

بت لات بود در طا ئـف.

        دیگری بت عـُزی که به معنای خدای بسیار عزیز است. این بت معادل ستارة زُهره بود و در نخله در شرق مکه نگهدا ری می‌شد.
        مـُناة خدای قضا و قدر بود که بر سر راه مکه به یثرب نگهدا ری می‌شد و مخصوص قبیله های اوس و خزرج بود.
       بعل مظهر روح چشمه‌ها بود. احیاناً چاه یا آب پاک نشاط ‌آور در سرزمین خشک قابل پرستش بود.

همچنین غار چون در نظر آنان با نیروهای زیرزمینی در ارتباط بود، قابل تقدس بود.
عجیب‌تر از همه اینکه زمانی قبیله بنی‌حنیفه بتی از خرما ساخت و در سال قحطی خدای خود را خوردند.
پرستش و توجه به اجرام سماوی و ستاره‌ها وسیارات نیز متداول بود.

خورشید به عنوان خدای مؤنث:

و ماه به عنوان خدای مذکر در نزد بسیاری از قبایل جنوبی پرستش می‌شد. اسم عبدالشمس از اسامی متداول دورة جاهلیت بود. در میان سیارات و ستارگان پرستش زُهره معمول بوده ‌است هم‌چنان‌که گفته شد:

بت عـُزی به عنوان نماد زهره ساخته شده بود. یکی از عموهای پیامبر به نام ابولهب که تا آخر عمر در برابر پیامبر ایستاد، عبدالعـُزی لقب داشت. چنین پرستش‌هایی متأثر از فکر صابئی بود. برای مثال طایفۀ حمیر؛ خورشید، کنانه؛ ماه، لخم و جزام؛ مشتری، طی؛ سهیل و اسد؛ عطارد را می‌پرستیدند. و گاه برای این اجرام آسمانی بت‌ها و نمادهایی می‌ساختند و آنها را مورد پرستش قرار می‌دادند.

قربانی کردن شتر و گوسفند در برابر بت‌ها و تماثیل نیز خصوصاً در مکه امری معمول بود.
همچنین در زمان جاهلیت، مشرکین به برخی درخت‌ها نیز تقدس می‌جستند. مانند نخل مقدسی که در نجران بود و نذرها را به صورت سلاح و پارچه و لباس بر آن می‌آویختند.
برخی از اعراب نیز بتهایی را می‌پرستیدند که دارای قدامت تاریخی بودند و از بقایای عقاید قدیمۀ باستانی بر جای مانده بودند:

مانند ود، سواع، یغوث، یعوق و نسر، که پیدایش آنها را به زمان حضرت نوح نسبت می‌دهند؛ همان‌گونه که قرآن مجید می‌فرماید:

{{² ²{{ {{² ²{{ {{² ²{{

﴿ ( 71:23)( وَقَالُوا لَا تَذَرُنَّ آلِهَتَكُمْ وَلَا تَذَرُنَّ وَدًّا وَلَا سُوَاعًا وَلَا يَغُوثَ وَيَعُوقَ وَنَسْرًا﴾ ﴾

﴿ ( 71:23)( و گفتند: دست از خدايان و بتهاى خود بر نداريد، مخصوصا بتهاى « وَد » و« سواع» و« یغوث» و « یعوق »و «نسر » رارهانکنید ) ﴾

{{² ²{{ {{² ²{{ {{² ²{{

نام « عبدود » به معنای « بندۀ وَد » در میان قبایل عرب بسیار به کار برده می‌شد.
همۀ آنچه که گفته شد نشان دهندۀعمق و وسعت اعتقاد به شئی پرستی و تـُوتم پرستی در میان ساکنین شبه جزیره در زمان جاهلیت بود که در قالب پرستش بت، ستارگان، سیارات، جن، درخت و … خود را نمایان می‌ساخته است این فراگیری به حدی بوده‌است که چون پیامبر«ص» در سال هشتم هجرت و پس از فتح مکه دردهم هجرت به قصد پاک‌سازی کعبه از بتها روانۀ آنجا شد، در مسجدالحرام 360 بت یافت؛ که به نقل بر خی صورت حضرت عیسی «ع» وبی بی مریم نیز در بین بتها به چشم می‌خورد:

اساف و نائله دو بتی در بین بتهایی که به دست پیامبر «ص»تخریب شد به چشم می‌خورد که داستان چگونگی تقدس این دو بت در بین قضایای فتح مکه ذکر خواهد شد.
نکتۀ قابل توجه اینکه طبق آیة :

{{² ²{{ {{² ²{{ {{² ²{{

﴿ ( 31:25)( وَلَئِن سَأَلْتَهُم مَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ ﴾

( 31:25)( که می‌فرماید: (﴿اگر از آنها سوال کنی چه کسی آسمانها و زمین را آفریده است، مسلمأ می گویند: الله بگو: الحد لله ( که خود شما معترفید )، ولی اکثر آنها نه میدانند) ﴾

{{² ²{{ {{² ²{{ {{² ²{{

متوجه می‌شویم که اعراب جاهلیت با نام الله آشنا بوده‌اند و الله را به عنوان خدای خالق اکبر می‌شناخته‌اند ولی آنها بتها و سایر اشیاء و اجسام را به عنوان شفاعت و تقرب به خداوند می‌پرستیده‌اند وآانها را واسطه بین خود و خداوند می‌دانسته‌اند. آنها بتها و الهه‌ها را در ترتیب و تدبیر امور زندگیشان مؤثر می‌دانستند واز این رو به پرستش آنها می‌پرداختند. و همین مطلب اثبات می‌کند که آنها با الله آشنا بوده‌اند.
در قرآن مجید : در آیة 3 سورة زُمر از قول مشرکین آمده :

{{² ²{{ {{² ²{{ {{² ²{{

﴿ (39:3 )( أَلَا لِلَّهِ الدِّينُ الْخَالِصُ وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِن دُونِهِ أَوْلِيَاء مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى إِنَّ اللَّهَ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ فِي مَا هُمْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي مَنْ هُوَ كَاذِبٌ كَفَّارٌ﴾

﴿ (39:3 )( آگاه باشيد دين خالص از آن خدا است، و آنها كه غير از خدا را اولياي خود قرار دادند، و دليلشان اين بود كه اينها را نمي‏پرستيم مگر به خاطر اينكه ما را به خداوند نزديك كنند، خداوند روز قيامت ميان آنها در آنچه اختلاف داشتند داوري مي‏كند، خداوند آن كس را كه دروغگو و كفران كننده است هرگز هدايت نمي‏كند. ﴾

{{² ²{{ {{² ²{{ {{²²{{

همچنین :

﴿ (10:18 )( وَيَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللّهِ مَا لاَ يَضُرُّهُمْ وَلاَ يَنفَعُهُمْ وَيَقُولُونَ هَؤُلاء شُفَعَاؤُنَا عِندَ اللّهِ قُلْ أَتُنَبِّئُونَ اللّهَ بِمَا لاَ يَعْلَمُ فِي السَّمَاوَاتِ وَلاَ فِي الأَرْضِ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ﴾

﴿ (10:18 )( (و غير از خدا چيزهائي را پرستش مي‏كنند كه نه به آنها زيان مي‏رساند و نه سودي به آنان مي‏دهد، و مي‏گويند اينان شفيعان ما نزد خدا هستند بگو: آيا خداوند را به چيزي خبر مي‏دهيد كه در آسمانها و زمين سراغ ندارد؟ منزه است او، و برتر است از آن شريكهائي كه قرار مي‏دهند. ﴾

{{² ²{{ {{² ²{{ {{² ²{{

این آیات بیانگر اعتقاد آنان به خداست اما کج روی آنان در قرار دادن واسطه‌هایی دروغین برای خدا وقایل شدن به اثر تربیتی الهه‌ها در حیات باعث شد، تا آنان خداوند یگانه را فراموش کنند و به پرستش مخلوقات خدا بپردازند.
همچنین ادیان دیگر به صورت جزئی در برخی نواحی جزیرة‌العرب رواج داشت. عده‌ای از یهودیان در یثرب و دهکده‌های اطراف آن چون فدک، تیماء و خیبر ساکن بودند. طوایف بنی نضیر، بنی قینقاع و بنی قریظه، یهودیان ساکن مدینه بودند که قسمت عمده تجارت و کشاورزی مدینه را در دست داشتند. در سرزمین حیره نیز به سبب همسایگی با ایران به نظرمی‌رسد کیش زرتشتی‌گری تا حدی نفوذ داشته‌است. مسیحیت نیز به صورت ضعیف‌ در برخی مناطق چون نجران وجود داشت. کار‌شکنی‌های یهود علیه دین مسیح و اختلافات گسترده پیرامون حضرت عیسی و مریم درمیان مسیحیان، جلوی نفوذ مسیحیت در شبه‌جزیره را می‌گرفت.
دین دیگری که در عربستان به چشم می‌خورد و نیاکان پیامبر بدان پای بند بودند، توحید ابراهیمی و حنیفیت بود. دربارة آیین ومناسک این دین اطلاعات چندانی در دست نیست؛ اما ظاهراً دینی بوده است مبتنی بر وحدانیت خدا که نقاط اشتراک زیادی نیز با مناسک اسلام دارد. آثاری از عقیده به الله، قیامت، مناسک حج، قربانی، نکاح، و … که تا عصر بعثت کم و بیش باقی مانده بود از یادگارهای ابراهیمی است.
حضرت علی (ع) در خطبة 26 نهج‌البلاغه وضعیت دوران جاهلیت جزیرة‌العرب را چنین ترسیم می‌کند:
(خداوند متعال، محمد را، تبلیغ کننده بر عالمیان و امین برای فرستادن قرآن و رسالت، مبعوث نمود. در آن حال شما، گروه عرب دارای بدترین دین بودید و در بدترین جامعه زندگی می‌کردید. در میان سنگ‌های سخت و مارهای ناشنوا سکنی داشتید. آبهای تیره می‌آشامیدید و غذاهای خشن می‌خوردید و خون‌های یکدیگر را می‌ریختید و ازخویشاوندان خود قطع رابطه می نمودید. بتها درمیان شما( برای پرستش)، نصب شده و گناهان و انحرافات، سخت به شما بسته بود.)

شرح مادۀ چهارم :ــــ

4 ) بعد از فتح مکه به دست حضرت محمد پیغمبر خدا (ص) کدام شعایر « علامات ونشانه ها » درقرآن مجید واحادیث نبوی (ص) راجع به ادای فریضۀ حج بشارت داده شده ؟

شرح مفصل این ماده را در آدرس اول ، سوم وچهارم فوق ملاحظه فرمائید .

چون احکام وشعایر حج بسیار مفصل است که اگر درایام جوانی وبسیار قبل مطالعه ودرذهن سپرده ه نشود، دران وقتیکه خداوند«ج» افتخاررفتن به خانۀ کعبةالمکرمه را نصیب شخص می نماید، اوبافکر واندیشۀخالی آنجا می رود ومناسک ( قواعد ومقررات ) حج راباذهن خالی یا مانند خواب دیدن یا گویا با چشم پت انجام می دهد. حاصله وثمر چنین حج کردن ازیک خواب دیدن زیاد نیست زیرابعد از مدت کوتاه درخاطره ها ضعیف وفراموش می شود. درحالیکه حج انسان را درحقیقت امر، ازنگاه تکامل اخلاق فردی نوسازی نموده وازنگاه اخلاق اجتماعی نمونه مثال برابری ،برادری ، محبت ، همدردی وهمکاری با انسان دیگر وبا جوامع بشری ساخته واو را نشانه وگواه حقیقت احکام قرآن مجید وسنت حضرت محمد پیغمبر خداوند (ص ) در « پندار ، گفتار واعمال » خویشتن تجلی می دهد. برای اینکه مقدمۀ کوتاه ، مارا وادار سازد تا قبل از رفتن به زیارت خانه خدا«ج» که از آرزوهای هر فرد مسلمان است، خودهارا به شعایر « علامات ونشانه ها واحکام مربوط به چگونگی انجام دادن حج که درآیات قرآن مجید ودر احادیث نبوی (ص ) بشارت داده شده ، آشنا سازیم می توانیم که با ادای فریضۀ حج ازدوصفت ممتاز مستفید گردیم .

1 ) باتعهدی که به صاحب حج می دهیم، ازتمام شقاوت ها وبدی های نفسانی پرهیز و محتوای اخلاق فاضلۀ راکه در قرآن مجید بشارت داده شده ،درخود کسب واستحکام می بخشیم تاگام به گام به درگاه خداوند متعال نزدیک شده وسعادت دارین را کمائی نمائیم .

2) روحیۀ وحدت ،برابری وبرادری ما با جوامع اسلامی زنده شده وراه پیشرفت وتکامل بیشتررا کسب می نمائیم.

شخصیکه به حج می رود ، درجای پای حضرت ابراهیم «ع » ، اسماعیل «ع» ،بی بی هاجره «رض » وحضرت محمد پیغمبر خدا ( صلی الله علیه وآله وسلم ) پای خودرا می گذارند.منظوراینکه اولا خاطره های زندگی آنان را زنده می سازدوثانیأ تعهد می سپارند تا آنچه را آنان تعقیب کرده بودند وآرزوی ادامۀ آن را داشتند، درزندگی خوددرعمل پیاده نمایند پس حج, نعمتي الهي است كه بر نسل هاي مسلمان ارزاني شده است . حج عبادت است و ذكر و دعا و استغفار، اما عبادتي و ذكر و استغفاري در جهت ايجاد حيات طيّـبه امت اسلامي و نجات آن از زنجيرها و غل هاي استعـباد و استبداد و خداوندان زر و زور، و ترزيق روح عزّت و عظمت به آن و زدودن كسالت و ملالت از آن. اين است حجّي كه از پايه هاي دين به شمار رفته حج درست مى‏تواند تحولى درونى در يكايك مسلمين پديد آورد و روح توحيد و ارتباط با خدا و اعتماد به او و رد همه‏ى بتهاى درون و برون وجود آدمى كه همان هواها و هوسهاى پست‏كننده و قدرتهاى اسيركننده‏ى آدمى‏اند، و نيز احساس قدرت و اعتماد به نفس و رستگارى و فداكارى در آنان پديد آورد، و چنين تحولى است كه از هر انسانى، موجودى شكست ناشناس و تهديد و تطميع‏ناپذير مى‏سازد.

بدست آوردن آن دونعمت فردی واجتماعی مربوط به آن است که :

1 ) ما به تمام اساسات ومقررات که برپایۀ آن مناسک حج انجام داده می شود آشنائی کامل داشته باشیم زیرامناسك حج از شعائرالهى و شايسته تعظيم و بزرگداشت مناسک حج

،اهميت مناسك حج لزوم رعايت تقواى الهى درباره احكام و مناسك حج و پرهيز از هرگونه كوتاهى و اهمال كارى در مورد آن است تاهریک را درمحل وجای آن بکارگرفته وازحاصله ونتایج مثبت آن مستفید گردیم .

2 ) معنی ومفهوم نام ها واصطلاحات وآدرسهای را که نشان دهندۀ اماکن مقدس و خاطرات زندگی ابراهیم «ع» و حضرت محمد پیغمبر خدا ( صلی الله علیه وآله وسلم ) می باشد بسیار قبل تر از حج رفتن به یاد داشته باشیم .

به اُمید آن روزی که این خدمت صادقانه را مورد استفاده قرار داده وطبق آن هریک از خواهران وبرادران ما ازنعمت ادای حج مستفید وبه این برادرشان هم دعای خیر نمایند.

احترام« ا.ا .ف »

{{² ²{{ {{² ²{{ {{²